Yes, ineens had ik de sleutel gevonden! Ik was al een tijd op zoek naar de psychologie en sociologie achter ‘klassenscheiding’ of ‘sociale stratificatie’, waarbij een hogere en lagere klasse ontstaat. Ik zit ook al een tijd op het spoor van de diversiteit en inclusiebeweging, maar ook hoe door de geschiedenis steeds weer een heersende klasse kan ontstaan die grote groepen mensen, bewust of onbewust, onderdrukt.

Ik lees heel veel en gisteren las ik het boek ‘Over klassen, standen en partijen’ van de befaamde socioloog Max Weber en het klikte in elkaar. Er is voor mij niets zo vervullend als het vallen van een kwartje. Dat je het totaalplaatje begint te zien door de puzzelstukjes.

Lees het schema en ik hoop dat bij jou hetzelfde gebeurt. Het proces heet ‘sociale sluiting’.

Wat hierin het belangrijkste is, is niet zozeer het resultaat bovenaan, maar het uitgangspunt onderaan.

De strijd om levenskansen.

Dat is wat dit systeem, deze ‘rechtsorde’ heeft veroorzaakt. Het geloof dat het leven een strijd is. Waarin levenskansen (huidig, toekomstig of kwalitatief) schaars zijn. Dat het een ‘zero sum game’ is, waarbij de hoeveelheid kansen en opbrengsten altijd gelijk is en we dus met elkaar moeten concurreren en kampen om het zo goed mogelijk voor onszélf te krijgen.

Het is dát wereldbeeld, dat velen nu ‘neo-liberalisme’ noemen of ‘sociaal darwinisme’, dat ervoor zorgt dat we ramen en deuren sluiten en grenzen trekken tussen binnen en buiten. Dat we mensen insluiten (inclusie) in de ‘inner circle’ en uitsluiten (exclusie) van toegang (de basis van élk business model!). Dat er geheime genootschappen ontstaan, gemeenschappen vergaan en mensen zich kunnen verheffen boven anderen en zich kunnen afzonderen om besluiten vóór hen te nemen.

Dit blijft bestaan zolang we blijven denken in termen van strijd om het bestaan. En dat macht is gerechtvaardigd om het alleenrecht daarop te bemachtigen (monopolie) en anderen uit te sluiten om zo de strijd te mógen winnen.

Er is namelijk ook een ander wereldbeeld. Waarin we ons herinneren dat er meer dan genoeg is voor iedereen, dat we vreedzaam naast elkaar kunnen bestaan en met elkaar kunnen samenwerken vanuit vertrouwen en dat er niemand boven of onder een ander hoeft te staan.

En dat is geen utopisch of idealistisch denken. Als je op deze manier denkt, zal de wereld zich daarnaar aanpassen. En als je denkt vanuit de angst om te leven (bestaansangst) zul je overal tegenstanders op je pad vinden die jou proberen af te troeven en waarvan je moet ‘winnen’.

Het begint en eindigt allemaal bij ons wereldbeeld. Hoe we naar onszelf, elkaar en de wereld kijken. En voor mij is dat nu weer een stúk helderder geworden. Ik ben benieuwd naar jouw reflecties hierop.