Polarisatie is nogal een ‘ding’ (wie mij volgt weet wat dat écht betekent). En schijnbaar is het de grootste dreiging en bedreiging voor ‘onze’ rechtsstaat.
Maar waar hebben we het eigenlijk over? Polarisatie gaat over polen, tegenpolen. Die tegenover elkaar staan en van elkaar verwijderd raken. En dat lijkt iets onwenselijks. Als je redeneert vanuit de status quo die behouden zou moeten blijven klopt dat.
Maar de realiteit is dat de sociale normen, ’the way we do things’, al heel lang vervagen. En die vervagen in versneld tempo. Wat vroeger leek te werken, werkt nu niet meer. Allerlei groepen stoten tegen de glazen plafonds en zagen aan stoelpoten. Het bastion wordt belegerd, maar eigenlijk nog heel vredelievend. Grote opstanden zijn nergens te bekennen en een revolutie zie ik ook niet gebeuren.
Die revolutie vindt namelijk in vele mensen tegelijk, individueel plaats. Velen vragen zich af in wat voor wereld ze eigenlijk leven en welke bijdrage zij daaraan willen en kunnen leveren. Zich realiserend dat het anders kan en moet.
Een grote inspiratiebron hiervoor, voor mij, is Kazimierz Dabrowski, een Poolse psychiater, die de theorie van positieve desintegratie heeft ontwikkeld. Hierin stelt hij dat de desintegratie van het oude wereldbeeld iets positiefs is, omdat uit de as ervan iets nieuws kan ontstaan. De primaire integratie (zoals het ons is geleerd) wordt langzaam vervangen door iets uniek individueels, de secundaire integratie.
Dit proces gaat niet gemakkelijk. Want de status quo zal proberen de afdrijvende eendjes weer terug in de groep te krijgen (socialiseren), maar het eendje kán gewoonweg niet meer terug. Wat het heeft geleerd en gezien kan niet meer worden teruggedraaid.
Dat is polarisatie zoals het hoort. Mensen horen door een diep dal te gaan waarin zij afscheid nemen van hun ‘ouderlijk nest’ om volwassen te worden. Om ‘iemand’ te worden. En deze polarisatie ‘bevechten’ is het laatste wat we moeten doen. Laten we elkaar daarin steunen. Er doorhéén helpen.
Daarom zou het beter zijn als we het oordelende ‘polarisatie’ vervangen door ‘vertrouwenscrisis’, want dat is wat er werkelijk gaande is. We vertrouwen de instituties niet meer, we vertrouwen elkaar niet meer, maar boven alles kunnen we niet meer op ‘onszelf’ vertrouwen. Of beter gezegd: wie we dachten te zijn.
Vanuit die crisis (wat Grieks is voor ‘beslissend moment’) kunnen we namelijk doorpakken naar die secundaire integratie, iets nieuws. Ons ware zelf. In plaats van te proberen onszelf weer terug in het oude keurslijf te persen.
Ik ben hier zelf ook druk mee. En niet altijd lukt alles even goed. Maar dat is ook de reis die ieder van ons te maken heeft. En daar doen we het tenslotte voor. Wat zijn jouw ‘polarisaties’?
Geef een reactie