Maar… dan wordt het chaos en anarchie!

Een 100% horizontaal georganiseerde samenleving of samenwerking, is dat mogelijk? Ik probeer met Cocracy / Cocratie te laten zien dat het kán, dat we een keuze hebben. Om ons denken op te rekken.

Als ik het uitleg krijg ik vaak de opmerking: Maar als we dan lokale autonomie voorop zetten, dan ontstaan toch overal verschillen? Dan ontstaat toch willekeur, anarchie en chaos? Dan hebben sommigen het heel goed geregeld en anderen helemaal niet. We zijn toch ‘gelijk’?

Het probleem van deze vraag is dat wordt geredeneerd vanuit de huidige situatie. Omdat we overal streven naar eenheid en uniformiteit, proberen we alles gelijk te trekken, maar slagen daar eigenlijk heel beperkt in. De verschillen, bijv. in vermogen, zijn juist enorm!

Het maakt nogal verschil of je in Amsterdam Zuid woont of in de Bijlmer. En die verschillen zijn juist ontstaan dóór de manier waarop we het hebben georganiseerd in klassen, rangen en standen. En als je naar de huidige woningbouw kijkt, lijkt daar niet veel in te veranderen.

Bovendien zijn er vele voorbeelden van decentraal georganiseerde samenlevingen die prima werken. Zwitserland is een schoolvoorbeeld. De kantons werken zéér autonoom en de confederatie (vandaar CH: Confœderatio Helvetica) heeft nauwelijks macht over de lokale besturen. En het is één van de meest welvarende landen ter wereld met hoge standaarden.

Daarnaast denken we de kwaliteit te kunnen verhogen door de normen uniform aan te scherpen, maar deze zeggen meestal enkel iets over de ondergrens, over het minimum aan kwaliteit, maar weinig over wat mogelijk is. Als een samenleving daadwerkelijk zichzelf zal besturen, zullen zij ‘skin in the game’ hebben en mogelijk voor véél hogere standaarden gaan dan wij ons kunnen voorstellen.

De top-down sturing en controle van bovenaf is bovendien een middel dat uit het stenen tijdperk lijkt te stammen. Het is eigenlijk veel interessanter om die kwaliteitscontrole bij de mensen te leggen die er mee moeten werken en leven. Laat de burgers hun bestuur zelf direct ter verantwoording roepen. Dan kan er worden gewerkt aan onderling vertrouwen en ‘social fabric’, terwijl de instrumenten nu vooral zijn gebaseerd op wantrouwen.

Want dat is waar we naar terug moeten. Dat het mandaat voor bestuur niet meer ‘van boven’ komt, maar van de mensen zélf. Van het volk. En dat is op dit moment, hoeveel verkiezingen we ook houden, niet aan de orde. De rechtsstaat zoals we die kennen is nog altijd gebaseerd op het idee van de vorst als vertegenwoordiger van God op aarde en zijn macht over de onderdanen. We kiezen onze meesters.

Als we bovenstaande vraag stellen, wil het eigenlijk vooral zeggen dat we ons er helemaal niets bij kunnen voorstellen: onszelf besturen en organiseren. Bovendien betekenen ‘anarchie’ en ‘chaos’ slechts ‘heerserloos’ en ‘leegte’. Het is een onwetendheid waar maar één medicijn tegen is: het te weten te komen door het te gaan doen. En dan zullen mensen zich snel herinneren hoe het óók kan.


Reacties

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *