Een paar dagen geleden kwam het nieuws naar buiten dat de Rabobank de structuur verder wil centraliseren ten koste van het coöperatieve karakter. Deze beweging is een teken aan de wand in de samenleving.
Aan de ene kant zie je steeds meer mensen die het heft in eigen handen nemen en hun eigen boontjes doppen, tot en met de soevereine ‘beweging’ aan toe. Ook de beweging van de ‘commons’ is een belangrijke aanjager.
De Rabobank doet dit omwille van “meer zeggenschap richting het hoofdkantoor, ten koste van lokale banken”, zo zegt het FD. “De 78 kernleden staan voor een lastige keuze: willen ze een efficiënter, strakker geleid bedrijf, ook als dat ten koste gaat van de bewegingsruimte van de lokale banken en hun vertegenwoordigers?”
Bij Triodos, waar ik zelf ‘bankier’, gebeurt hetzelfde. Deze tendens komt vooral door de banklicentie. Die wordt centraal uitgegeven en is aan een enorme berg regels onderhevig. Dan verschuift een aandacht van klanten naar de hoogste autoriteit die het bedrijf kan breken.
Tijdens de beurskrach van de jaren ’30 was in de VS hetzelfde gebeurd. Toen werden alle lokale banken (dat waren er duizenden!) gesloten en via centrale autorisatie door de FED één voor één weer geopend, maar alleen als ze aan de nieuwe regels voldeden!
Ditzelfde spelletje speelt nu weer. De regels van bovenaf worden steeds strenger, waarmee veel clubs voor een basiskeuze staan: ga ik mee in het opvolgen van de orders, wetende dat dit tot een enorm bureaucratisch kwaad leidt? Of ga ik er tegenin, wetende dat ik dan mijn licentie verlies?
Een duivels dilemma wat we ook terugzien bij gemeentes. De banken laten zien hoe ons staatsapparaat zich zal ontwikkelen. Het ‘hoofdkantoor’ (de EU) wordt steeds belangrijker en het Rijk wordt langzaam maar zeker gereduceerd tot ‘divisie’ van het ‘moederbedrijf’ en krijgt steeds minder te zeggen. En de lokale kantoren (de bank in het dorp of de wijk, het gemeentekantoor) verdwijnen steeds meer uit het straatbeeld.
Onder invloed van digitalisering voorspel ik dat binnen een paar decennia de gemeente in feite niet meer bestaat. Je zal je paspoort op mogen halen bij een supermarkt en alles zelf regelen via apps of AI. En dat is op zich nog niet het ergste. Maar wat wél erg is, is dat er geen enkel aanspreekpunt meer zal zijn, niemand waar je bij terecht kan. Zoals ook al met de banken is gebeurd. Of je krijgt er een ‘loketje’ voor terug, waar je enkel wat praktische zaken kan regelen, maar geen enkele zeggenschap meer hebt.
Want daar gaat het mis. De zeggenschap wordt verlegd naar steeds ‘hoger’, waarmee de besluitvorming op steeds grotere afstand komt te staan. Door de eeuwen hebben we onze zeggenschap verloren, hebben we enige medezeggenschap voor ’teruggekregen’ in de vorm van verkiezingen, maar ook die medezeggenschap dreigen we nu te verliezen door de enorme centralisatieslag. En de banken tonen, zoals altijd, de toekomst. Als je wil weten hoe de wereld werkt, moet je het geld volgen. Follow the money.
Geef een reactie